Ο ερχομός ενός δεύτερου παιδιού βιώνεται συχνά από τους γονείς με ανάμεικτα συναισθήματα χαράς και ενοχής ως προς το πρωτότοκο παιδί. Οι γονείς εκφράζουν έντονο άγχος τόσο για την ανακοίνωση του γεγονότος και την αντίδραση των παιδιών τους σε αυτή, όσο και για τους τρόπους διαχείρισης στις πιθανές αντιδράσεις ζήλειας των πρωτότοκων παιδιών με την άφιξη του νέου μέλους στο σπίτι. Παρακάτω, σας παρουσιάζονται κάποιες προτάσεις για την καλύτερη προετοιμασία του παιδιού κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης αλλά και για αργότερα, όταν θα έχετε επιστρέψει στο σπίτι με το νέο μέλος.
Προετοιμασία – εγκυμοσύνη
- Καλύτερα να περιμένετε το πρώτο υπερηχογράφημα πριν ανακοινώσετε οτιδήποτε στο παιδί σας.
- Μην σκηνοθετείτε υπερβολικά τη στιγμή της ανακοίνωσης. Όσο πιο απλή, χαρούμενη, ανάλαφρη, τόσο το καλύτερο.
- Το «θα αποκτήσεις αδελφάκι» παραμένει η ιδανική διατύπωση κι αυτή που θα προκαλέσει λιγότερες παρεξηγήσεις.
- Χρησιμοποιήστε τις αναφορές που μπορεί να αντιληφθεί το παιδί (εποχές, γενέθλια) για να το βοηθήσετε να αντιληφθεί το χρόνο της αναμονής.
- Αν δεν αντιδράσει ή αν αντιδράσει κάπως αρνητικά, μην ανησυχείτε. Το διάστημα της εγκυμοσύνης θα του δώσει χρόνο να προσαρμοστεί και να προετοιμαστεί για το γεγονός.
- Προσέξτε να μην εγκλωβίσετε το παιδί στο ρόλο του «μεγάλου». Έχει ακόμα ανάγκη από ντάντεμα, ιδίως αν είναι κάτω από 3 ετών.
- Μην ανησυχείτε αν αλλάξει συμπεριφορά λιγάκι. Όσο αντιδράτε έντονα στα καπρίτσια του τόσο θα παρατείνεται το πρόβλημα.
- Αφιερώστε του τον αποκλειστικό του χρόνο και επωφεληθείτε από τα παιδικά βιβλία για να ανταλλάξετε απόψεις, να μιλήσετε, να απαντήσετε στις ανησυχίες του.
- Καθησυχάστε το σχετικά με την κατάστασή σας: δεν είστε άρρωστη αλλά έγκυος.
- Σε περίπτωση που η συμπεριφορά του αλλάξει δραματικά, αν κλειστεί στον εαυτό του ή αρχίσει να φοβάται τους μεγάλους, απευθυνθείτε σε ειδικό.
- Να είστε σταθεροί στις αρχές σας και μην του κάνετε τα χατίρια με τη δικαιολογία ότι είναι ταραγμένο.
- Η συμμετοχή του μεγαλύτερου παιδιού στην εγκυμοσύνη και στον ερχομό του μωρού δεν σημαίνει αυτομάτως ότι μπορεί να αποφασίζει μαζί σας για τα πάντα. Μην το αφήσετε να πιστέψει κάτι τέτοιο.
- Αν το θέλετε πολύ, ζητήστε έμμεσα τη γνώμη του στην επιλογή του ονόματος του μωρού, αλλά μην αφήσετε σε εκείνο την τελική απόφαση.
- Αν θέλει οπωσδήποτε «μια μικρή αδελφούλα», πρέπει να του εξηγήσετε ότι κάτι τέτοιο δεν το επιλέγουμε εμείς. Τα μωρά δεν γίνονται κατόπιν παραγγελίας κι ακόμη λιγότερο κατόπιν παραγγελίας του μεγαλύτερου αδελφού.
- Θα μπορούσατε να του δείξετε δικά του υπερηχογραφήματα και να περιγράψετε πως νιώθατε όταν εκείνο μεγάλωνε μέσα στην κοιλιά σας.
- Ο μπαμπάς θα μπορούσε να ασχοληθεί κι αυτός με τις καθημερινές δουλειές του σπιτιού ορίζοντας το πρώτο παιδί σας ως «βοηθό» του. Η τακτική αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς οι δεσμοί που θα αναπτυχθούν μεταξύ τους θα είναι ιδιαίτερα ισχυροί όταν θα έρθει το μωρό.
- Φεύγοντας για το μαιευτήριο προετοιμάστε το παιδί, βρείτε εγκαίρως λύσεις για το που θα μείνει και προειδοποιήστε το για τις προετοιμασίες που έχετε κάνει.
- Η πρώτη συνάντηση μητέρας και πρωτότοκου στο μαιευτήριο πρέπει να είναι γαλήνια, ιδιωτική και σύντομη. Μην δίνετε σημασία στις αντιδράσεις του.
Επιστρέφοντας με το νέο μέλος:
- Επιστρέφοντας στο σπίτι, μην του δώσετε την ευκαιρία να καταλάβει τις ενοχές σας ή το πόσο διαθέσιμοι είστε πια απέναντί του. Προσπαθήστε να διατηρήσετε τους ίδιους ρυθμούς και να του αφιερώνετε χρόνο, πάντα χωρίς υπερβολές.
- Αφήστε το παιδί σας να σας βοηθάει όταν φροντίζετε το μωρό. Είναι σημαντικό να νιώθει ότι συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία. Πολλά παιδιά βέβαια δε θέλουν να προσφέρουν βοήθεια, μην τα πιέζετε.
- Όταν θηλάζετε το μωρό, το μεγαλύτερο παιδί μπορεί να ζηλέψει αυτή τη στενή επαφή σας. Πείτε στο παιδί να καθήσει δίπλα σας και να χαϊδεύει το μωρό όσο θα το θηλάζετε, ενώ εσείς θα του διαβάζετε παραμύθι, ή ζητήστε του να βάλει στην τηλεόραση το αγαπημένο του πρόγραμμα και μιλήστε γι αυτό.
- Μερικά παιδιά ζηλεύουν όταν βλέπουν τη μαμά τους να θηλάζει το μωρό και θέλουν να κάνουν και αυτά το ίδιο. Ξεκαθαρίστε στο παιδί ότι το γάλα που έχετε στο στήθος σας είναι κατάλληλο μόνο για μωρά. Εξηγήστε του ότι κάποτε και το ίδιο έπινε τέτοιο γάλα, μέχρι τη στιγμή που μεγάλωσε και είχε ανάγκη από άλλες τροφές. Πείτε του ότι ούτε το μωρό θα θηλάζει για πάντα.
- Ζητήστε από το μεγαλύτερο παιδί σας να σας βοηθήσει να μάθετε στο μωρό τραγουδάκια και παιχνίδια που εκείνο ξέρει καλά.
- Όταν αφήνετε κάποιο από τα μεγαλύτερα παιδιά σας να παίξει με το μωρό, φροντίστε να μην απομακρυνθείτε για να μπορείτε να επιβλέπετε την κατάσταση.
- Η αλλαγή του χώρου πρέπει να γίνει σταδιακά. Το μωρό μπορεί να κοιμάται στην αρχή μαζί σας και να παίρνει το μεσημεριανό του υπνάκο στο παιδικό δωμάτιο.
- Μην αναγκάζετε το μεγαλύτερο να μοιράζεται τα παιχνίδια και τα πράγματά του. Αφήστε το να πάρει σιγά – σιγά την πρωτοβουλία να δώσει και να μοιραστεί τα πράγματά του.
- Μην αφήνετε να ενοχλεί το μωρό, γιατί το μωρό δεν είναι παιχνίδι. Οι κούκλες είναι ιδανικές για να εκφράσει πάνω τους τόσο την τρυφερότητα όσο και την επιθετικότητά του.
- Ακούστε αλλά μην ενισχύετε τα δυσάρεστα σχόλια του μεγαλύτερου παιδιού για το μωρό. Ποτέ μην του επιτρέψετε να εκδηλώσει με φυσικό τρόπο τη βία του απέναντι στο μωρό.
- Εάν το παιδί ζηλεύει υπερβολικά το νέο μωρό φτάνοντας σε σημείο να γίνεται επιθετικό, τότε το πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό. Σε περίπτωση που το παιδί χτυπήσει το μωρό πρέπει να αντιδράσετε άμεσα. Πρώτα πάρτε το παιδί μακριά από το μωρό και βάλτε το σε ένα άλλο δωμάτιο. Στη συνέχεια, εξηγήστε του με ήρεμο τρόπο ότι δε θα του επιτρέψετε να κάνει κακό στο μωρό. Συζητώντας μαζί του ίσως ανακαλύψετε ότι οι προθέσεις του δεν ήταν κακές, αλλά απλώς μια αντίδραση στη θέα ενός νέου μωρού στο σπίτι. Μάθετέ του πώς πρέπει να συμπεριφέρεται στο μωρό. Για τις επόμενες βδομάδες προσπαθήστε, χωρίς αυτό να γίνει φανερά αντιληπτό, να μην αφήσετε το παιδί μόνο με το μωρό. Σκεφτείτε ότι ίσως το παιδί σας επιζητά την προσοχή σας, γι αυτό αφιερώστε του λίγο περισσότερο χρόνο. Αν οι «επιθέσεις» συνεχιστούν καλό θα είναι να συμβουλευτείτε κάποιο ειδικό.
- Όταν το μεγαλύτερο παιδί απομονώνεται και εκδηλώνει διαταραχές στον ύπνο και στο φαγητό, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό.
- Μη βλέπετε παντού τη ζήλια και μη χρησιμοποιείτε αυτή τη λέξη μπροστά του.
- Ξεφυλλίστε μαζί του το οικογενειακό άλμπουμ, μια υπέροχη αφορμή για να του εξηγήσετε την οικογενειακή ιστορία, τη δική σας και τη δική του, και να το βοηθήσετε να κατανοήσει τη θέση του χωρίς όμως να του υποδείξετε κάποιο συγκεκριμένο ρόλο.
Βιβλιογραφία
Περιμένετε κι άλλο μωρό; Προετοιμάστε την οικογένεια να το υποδεχτεί. Dr. Bernard Geberowicz, Florence Deguen
Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών. Daniel Goleman.
