ΦΟΒΟΙ
Ο φόβος είναι μια φυσιολογική, ζωτική αντίδραση προσαρμογής σε γεγονότα που απειλούν την προσωπική ασφάλεια του παιδιού. Είναι, επίσης, μια προσαρμοστική αντίδραση (εξασφαλίζει στο παιδί την ετοιμότητα να αντιμετωπίζει καταστάσεις ανάγκης).
Σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές, το παιδί βιώνει μια ποικιλία από σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, ρίγη και τρεμούλα, στομαχικές ανωμαλίες, ξηρότητα του στόματος, εφίδρωση των χεριών κ.α.
Οι καταστάσεις που προκαλούν φόβο στο παιδί της προσχολικής ηλικίας, είναι κυρίως εκείνες που συνδέονται με το συναίσθημα της ανασφάλειας και με τις ανησυχίες του απέναντι στο άγνωστο και το ξαφνικό (το σκοτάδι, οι μεγάλοι σκύλοι που γαβγίζουν, οι ασυνήθεις θόρυβοι, οι καταιγίδες, ο γιατρός, τα άγνωστα πρόσωπα). Καθώς το παιδί μεγαλώνει, οι φόβοι του μεταβάλλονται από απτούς και συγκεκριμένους, σε αόρατους και απροσδιόριστους. Παρατηρείται μια αύξηση του αριθμού των φόβων για το μυστηριώδες, το σκοτάδι, το να μένει μόνο του, τα ατυχήματα, τους κακούς ανθρώπους, την απώλεια ή το θάνατο προσφιλών προσώπων, τα υψηλά μέρη, τη γελοιοποίηση και την προσωπική αποτυχία, το θάνατο και την ασθένεια.
Παρότι ο φόβος είναι, ως ένα βαθμό, κάτι συνηθισμένο στην παιδική ηλικία, η σοβαρότητα των συγκεκριμένων φοβικών αντιδράσεων μπορεί να κριθεί μόνο από τις συνέπειες που έχουν στην καθημερινή ζωή του παιδιού.
Οι φόβοι συνήθως εμφανίζονται στην ηλικία των 2 ετών περίπου. Η ικανότητα του παιδιού σε αυτή την ηλικία να κατανοεί όσα συμβαίνουν δεν είναι και τόσο μεγάλη ώστε να μπορεί να εξηγήσει πλήρως όλα όσα συμβαίνουν.
Στην ηλικία των 4 – 7 ετών οι φιλίες των παιδιών προάγουν το φανταστικό παιχνίδι, το οποίο επιτρέπει στα παιδιά να κατακτήσουν υψηλά επίπεδα δημιουργικότητας, να επινοήσουν και ταυτόχρονα να υποδυθούν φανταστικούς ή πραγματικούς χαρακτήρες..
ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Ένας από τους λόγους που τα φανταστικά παιχνίδια είναι τόσο δημοφιλή στα παιδιά ηλικίας 4 – 7 ετών είναι επειδή τα βοηθούν να αντιμετωπίσουν πολλές ανησυχίες και φόβους που είναι πιθανό να εμφανιστούν στην πρώτη παιδική ηλικία όπως:
· Ο φόβος της έλλειψης δύναμης.
· Ο φόβος της εγκατάλειψης.
· Ο φόβος για το σκοτάδι.
· Ο φόβος των κακών ονείρων.
· Ο φόβος των συγκρούσεων των γονέων.
· Ο φόβος του θανάτου.
ΦΟΒΙΕΣ
Οι φοβίες μοιάζουν με τους κανονικούς φόβους, είναι όμως εντονότεροι. Δεν είναι μόνο ότι το παιδί αποφεύγει να πλησιάζει αυτό που φοβάται, αλλά, για παράδειγμα, μπορεί να κλαίει όταν το βλέπει στην τηλεόραση, όταν βλέπει την εικόνα του σε κάποιο βιβλίο, ή όταν κάποιο άλλο παιδί αναφερθεί τυχαία σε αυτό.
Για να διακρίνεται αν ο φόβος του παιδιού σας είναι μια αβλαβής και παροδική φάση ή αν πρόκειται για φοβία, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας τα παρακάτω:
- Το παιδί δείχνει φόβο ακόμη και στη σκέψη; Ένα παιδί που έχει κάποιο φόβο θα δείξει ανησυχία μόνο όταν αντιμετωπίσει στην πραγματικότητα ένα φοβερό γεγονός, ενώ ένα παιδί που έχει μια φοβία θα αναστατωθεί τρομερά ακόμη και στη σκέψη της.
- Είναι έντονος ο φόβος του; Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο φόβος ενός παιδιού θα περάσει μέσα σε λίγα λεπτά και ύστερα θα ησυχάσει. Ένα παιδί με φοβία όμως θα παραμείνει τρομοκρατημένο για πολύ περισσότερο, ίσως και για πολλές ώρες.
- Ποιος είναι ο αντίκτυπος; Οι διάφοροι φόβοι έχουν συνήθως μικρό αντίκτυπο στη ζωή του παιδιού εκτός από τα λίγα λεπτά που πρέπει να αντιμετωπίσει μια συνάντηση με το αντικείμενο του φόβου του. Οι φοβίες ίσως να κάνουν κατάληψη της ζωής του.
- Η αντίσταση υπάρχει; Τα περισσότερα παιδιά είναι δυνατό να βοηθηθούν να ξεπεράσουν γρηγορότερα τους φόβους τους και να δεχτούν με χαρά την υποστήριξη των γονιών τους. Οι φοβίες είναι πολύ πιο ανθεκτικές στην αλλαγή και έχουν την τάση να επιμένουν παρά τις όποιες προσπάθειες απομάκρυνσής τους.
